Bài thơ Tự thuật tuổi 40 của Đường Dần (Minh)

 

Họa gia nổi tiếng đời Minh - Đường Dần, có bài thơ như sau:

魚羹稻衲好終身
彈指流年到四旬
善亦懶為何況惡
富非所望不憂貧
僧房一局金縢着
野店三杯石凍春
自恨不才還自慶
半生無事太平人

Ngư canh đạo nạp hảo chung thân;

Đàn chỉ lưu niên đáo tứ tuần.

Thiện diệc lãn vi hà huống ác;

Phú phi sở vọng bất ưu bần.

Tăng phòng nhất cục Kim Đằng Trước[1];

Dã điếm tam bôi Thạch Đống Xuân[2].

Tự hận bất tài hoàn tự khánh;

Bán sinh vô sự thái bình nhân.

Tạm dịch:

Áo tăng canh cá trọn đời vui;

Chớp mắt nay đà tứ thập rồi.

Giàu đã không mong, nghèo chẳng sợ;

Thiện làm còn ngại, ác sao đòi.

Kim Đằng một cuộc buồng sư đọ;

Thạch Đống ba ly quán vắng ngồi.

Tự hận bất tài còn tự chúc;

Thái bình vô sự nửa đời người.

Đây vốn là một bài thơ đề tranh của Đường Dần, nên không có tiêu đề.  Sau bài thơ chỉ có lạc khoản: “吴趨唐寅自述不惑之齒於桃花庵，畫並書” (Ngô Xu Đường Dần tự thuật Bất hoặc chi xỉ, ư Đào Hoa Am, họa tịnh thư) – Đường Dần người đất Ngô tự thuật vào tuổi Bất hoặc, ở Đào Hoa Am, vẽ và đề chữ) nên có chỗ thì đặt tên bài thơ là “Tự thuật”, có chỗ thì gọi là “Tứ thập tự thọ”, còn bức tranh thì cũng có chỗ gọi là “Tứ thập tự thọ đồ”.

(Bài thơ trên tranh)

Về sau, Đường Dần có chép lại bài thơ trên tranh cùng một số bài thơ khác của mình và tặng cho người bạn là Tây Châu, có lạc khoản đại khái nói: Sau gần 30 năm chia biệt Tây Châu, ngẫu nhiên gặp lại nên chép mấy bài thơ vụng xin thỉnh giáo, trong khi đang bệnh nên chẳng có giai hứng gì, láo nháo vài ý mà thôi. (bản “Tặng Tây Châu thi quyển” của Đường Dần hiện lưu giữ ở Bảo tàng Thượng Hải).

(Bài thơ Đường Dần chép trong "Tặng Tây Châu thi quyển")

(Dọn máy tính đôi khi tìm lại được những ghi chép, dịch thuật vặt vãnh, nhưng cũng hay hay. Đây là một ví dụ. Thực ra mình cũng quên là đã từng dịch bài thơ này của Đường Bá Hổ, có lẽ đã dịch chơi khi ở vào tuổi Bất Hoặc như ông ấy chăng?) 

C.H.Đ

---

[1] Kim Đằng Trước, tức Kim Đằng Thất Trước, tên bản Kỳ phổ. Đây chỉ chơi cờ.

[2] Thạch Đống Xuân: tên một loại rượu ngon.