Tào Tháo - Thiện Tai Hành (Kỳ nhị) 曹操-善哉行 (其二)

Đọc thơ Tào Tháo mới thấy thật khó hiểu. Cố gắng tự dịch một bài thơ mà thấy lâu bằng dịch 1/3 chương sách. Hiii ..... Dịch xong đọc lại mới thấy Tào Tháo rất trọng tình cảm gia đình, và trong thơ cũng rất đậm chất nho giáo đấy chứ ... Quả không hổ là người nhờ thông hiểu Kinh Thi mà được vào làm chức Nghị lang. :D

自惜身薄祜，夙賤罹孤苦。

既無三徙教，不聞過庭語。

其窮如抽裂，自以思所怙。

雖懷一介志，是時其能與！

守窮者貧賤，惋嘆淚如雨。

泣涕於悲夫，乞活安能睹？

我願於天窮，琅邪傾側左。

雖欲竭忠誠，欣公歸其楚。

快人由為嘆，抱情不得敘。

顯行天教人，誰知莫不緒。

我願何時隨？此嘆亦難處。

今我將何照於光曜？釋銜不如雨。

Phiên âm:

Tự tích thân bạc hỗ;

Túc tiện ly cô khổ.

Ký vô tam tỷ giáo;

Bất văn quá đình ngữ.

Kỳ cùng như trừu liệt;

Tự dĩ tư sở hỗ.

Tuy hoài nhất giới chí;

Thị thời kỳ năng dữ!

Thủ cùng giả bần tiện;

Uyển thán lệ như vũ.

Khấp thế ư bi phu;

Khất hoạt an năng đổ?

Ngã nguyện ư thiên cùng;

Lang Nha khuynh trắc tả.

Tuy dục kiệt trung thành;

Hân công quy kỳ sở.

Khoái nhân do vi thán;

Bão tình bất đắc tự.

Hiển hành thiên giáo nhân;

Thùy tri mạc bất tự.

Ngã nguyện hà thời tùy?

Thử thán diệc nan xử.

Kim ngã tương hà chiếu vu quang diệu?

Thích hàm bất như vũ.

Dịch thơ:

Thương thân phúc mỏng hơn người;

Phận mồ côi khổ tự thời ấu thơ.

“Tam thiên”  (1) vốn đã thưa tiếng mẹ;

“Quá đình” (2) thêm vắng vẻ lời cha.

Khốn cùng gan ruột xót xa;

Hằng luôn nhớ đến cha già mà thương.

Chút chí khí tuy mang trong dạ; 

Lúc bấy giờ nào đã lập nên.

Vận cùng người lại nghèo hèn;

Đớn đau ta thán lệ tràn như mưa.

Thảm thiết những mau thưa lệ chảy;

Đường sống nay trông cậy vào đâu?

Mong hoàng thiên giúp phép màu;

Lang Nha mé trái đổ nhào một khi.

Hết dạ tận trung tuy vẫn nguyện;

Mừng vui thiên tử vẹn quay về.

Hân hoan người cứ hát đi;

Trong lòng hoài bão biết thì cùng ai.

Muốn vương hóa khắp nơi dân chúng;

Có ai hay việc cũng khó lòng.

Khi nào mới thỏa ước mong?

Thở than này cũng khó trông bề nào.

Lấy gì ta sánh trăng sao?

Có khi mưa hết, khi nào hết lo.

Chú thích:

(1) Tam thiên: ba lần dời chỗ ở. Ở đây Tào Tháo nhắc đến tích Mạnh mẫu khi xưa ba lần dời đổi chỗ ở của mình để dạy con phải học hành. 

(2) Quá đình: Đi qua sân. Câu này Tào Tháo nhắc đến chuyện con trai của Khổng Tử là Khổng Lý, đi qua sân, gặp Khổng Tử đang đứng ở đó. Khổng tử liền hỏi Khổng Lý về việc học Kinh Thi, và bảo: “Không học Kinh thi thì không có gì để nói.” Lại lần khác như vậy, Khổng Tử lại hỏi con về việc học Lễ, lại bảo: “Không học Lễ thì không có gì để lập thân. Qua 2 câu thơ trên, Tào Tháo muốn nói việc mình không còn mẹ, cha để được dạy bảo)